 |
| Heilige Martelaren van Gorcum, bidt voor ons en voor de bekering van ons land. |
De geschiedenis van de Martelaren van Gorcum speelde zich af ten tijde van de opstand tegen Spanje. Een strijd voor onafhankelijkheid, maar er liepen ook religieuze stellingnamen doorheen die verhard waren aan de vooravond van de Tachtigjarige Oorlog. De Beeldenstorm raasde in 1566 door de Nederlanden. In 1567 stelde Alva de gehate Raad van Beroerten in, die de opstandelingen en beeldenstormers streng berechtte.
Op 1 april 1572 werd Brielle ingenomen door de watergeuzen, onder aanvoering van Lumey. Door dit succes kreeg de opstand voet aan de grond in de noordelijke Nederlanden. Vooral de clerus en de katholieke godsdienst waren het mikpunt van de geuzen. Kloosters werden gesloten. In verschillende plaatsen werden priesters en religieuzen vermoord. Velen van hen zochten daarom een veilig heenkomen als de geuzen in aantocht waren.
Toen de geuzenvloot op 26/27 juni Gorcum innam, werd een groepje geestelijken gevangen genomen. Bijna twee weken lang werden ze gefolterd, getreiterd en verleid om hun geloof in de werkelijke aanwezigheid van Christus in het Allerheiligst Sacrament en hun trouw aan het opperste leergezag in de Kerk, de Paus, af te zweren. Op 5 juli 1572 werden ze per vrachtschuit naar Brielle vervoerd waar Lumey hen opwachtte. Bij hun gezelschap kwamen nog vier priesters van andere plaatsen. In totaal waren ze toen met 23. Bij de verhoren in Brielle vielen drie van hen af, bij de terechtstelling nog een.
In de nacht van 9 juli zijn ze naar Rugge gebracht, even buiten Brielle naar een klooster dat in april al gesloten was. Daar zijn de 19 martelaren opgehangen aan de balken van de turfschuur. Hun geschiedenis is goed bekend omdat iemand uit Gorcum die familie was van een van hen de gebeurtenissen van dichtbij heeft meegemaakt, daarbij nog getuigenissen van anderen verzameld heeft en daarover een boek geschreven. Zo weten we van al deze mensen de namen, waar ze vandaan kwamen, en wat ze deden. En van de meesten ook hun levensloop en leeftijd.
Het gaat om de volgende negentien heiligen:
- Adriaan Janszen van Hilvarenbeek
- Andries Woutersz
- Antonius van Hoornaar ofm
- Antonius van Weert ofm
- Claes Pieck ofm
- Claes van Poppel
- Cornelis van Wijk
- Dirk van der Eem
- François de Roye ofm
- Govaert van Duynen
- Govaert van Melver ofm
- Jacques Lacops o.praem.
- Jan van Hoornaar op
- Jan Lenaertsz van Oisterwijk, augustijner koorheer
- Jeronymus van Weert ofm
- Lenaert van Vechel
- Nicasius van Heeze ofm
- Pieter van Assche ofm
- Willehad de Deen ofm
In de 19e eeuw hebben katholieken de grond gekocht, er een houten kapel gebouwd en een binnenplaats, het zogenaamde martelveld. Later is er een grote stenen kerk gezet. Op het martelveld zijn met een betonnen rand de omtrekken van de turfschuur aangegeven. In de kerk staat een reliekschrijn met beenderen van deze mensen. Al heel lang trekken gelovigen naar deze plaats om er te bidden en de gedachtenis van de martelaren in ere te houden.
Op 14 november 1675 werden de martelaren door paus Clemens X zalig verklaard. Bijna tweehonderd jaar later, op 29 juni 1867, volgde de heiligverklaring door paus Pius IX.
Ieder van hen wordt afgebeeld in de passende geestelijke kledij en met een strop om de hals; soms met kelk of monstrans in de hand (teken van hun geloof in het Altaarsacrament).