In het jaar 305, onder het bewind van keizer Diocletianus, weigerde de ongeveer dertigjarige Sosimus te offeren aan de Romeinse oppergod Jupiter. Na enkele gruwelijke folteringen werd hij in Puzzeoli gevangen gezet. Zijn christenbroeders Proculus, Eutyches en Acucius wilden hem daar komen bezoeken en werden op hun beurt gearresteerd, gefolterd en eveneens in de gevangenis geworpen. Toen dat alles bisschop Januarius ter ore kwam ging hij op weg om zijn mensen in de gevangenis te bezoeken. Hij werd onderschept en onderging hetzelfde lot als zijn medechristenen. Januarius werd in een gloeiende vuuroven gedompeld. Maar dat deerde hem niet; midden in de vlammen begon de heilige hardop Gods lof te zingen, zoals dat het geval was bij de drie jongelingen in het boek Daniël. Ook moest hij in de arena vechten met wilde dieren maar de dieren deden hem niets. Zijn diaken Festus en zijn voorlezer Desiderius gingen op bezoek bij hun bisschop. Ook zij werden opgepakt en tezamen met Januarius naar Puzzeoli afgevoerd. Daar werden ze de dag na hun aankomst onthoofd.
De relieken van Januarius werden overgebracht naar het nabij gelegen Napels. in 831 kwamen ze naar Benevento, in 1154 naar het klooster Monte Vergine en in 1497 gingen ze weer terug naar de kathedraal San Gennaro (Sint Januarius) van Napels, waar zijn gebeente en bloed worden bewaard tot op de huidige dag. Zijn bloed wordt bewaard in een ampul in de San Gennarokapel. Drie keer per jaar, op de zaterdag voor de eerste zondag van mei, op 19 september en op 16 december, wordt het bloed weer vloeibaar.
Januarius is een van de bekendste patroonheiligen van de stad Napels. Daarnaast is hij beschermheilige van de goudsmeden (vanwege de gloeiende oven). Zijn voorspraak wordt ingeroepen tegen vulkaanuitbarstingen van de Vesuvius.